Muzea Watykańskie to kompleks muzeów, w których umieszczono gromadzone przez papieży dzieła sztuki, zabytki archeologiczne, antropologiczne i religijne. Muzea Watykańskie swoim obszarem obejmują także niegdyś prywatne apartamenty papieży. Obszerność zbiorów może przytłoczyć, dlatego przygotowaliśmy dla Was artykuł, w którym wyszczególniliśmy najważniejsze dzieła i po krótce opisaliśmy wybrane Muzea, tak abyście przed wizytą mogli zorientować się co najbardziej chcielibyście zobaczyć.
Muzea Watykańskie znajdują się około 15 minut drogi spacerem od Placu św. Piotra. Aby dotrzeć do Watykanu komunikacją miejską, możecie wysiąść na stacji metra Ottaviano.
Jeśli wybieracie się do Watykanu z campingu Village Fabulous polecamy artykuł ze sprawdzonymi przez nas trasami do różnych atrakcji Rzymu.
Bilety zakupione w kasie biletowej:
20 Euro bez zniżki
8 Euro ze zniżką. Zniżka obejmuje dzieci od 6 do 18 roku życia. Zniżka obejmuje również osoby duchowne i studentów do 25 roku życia (niezbędne jest okazanie odpowiednich dokumentów).
Dzieci poniżej 6 roku życia wchodzą bezpłatnie.
Bilety zakupione internetowo:
25 Euro bez zniżki (20 euro wejście + 5 euro opłaty rezerwacyjnej)
13 Euro ze zniżką (8 euro wejście + 5 euro opłaty rezerwacyjnej)
Jeden bilet uprawnia do wejścia do Muzeów Watykańskich oraz Kaplicy Sykstyńskiej.
Istnieje możliwość kupienia dodatkowych usług np. zwiedzania z przewodnikiem.
Bilety możecie nabyć bezpośrednio w kasie przed wejściem lub zakupić wcześniej internetowo. Przy zakupie online do biletu dodawane jest dodatkowe 5 Euro opłaty rezerwacyjnej. Bilety kupujemy na konkretną godzinę.
Minusem zakupu bezpośrednio na miejscu jest długa kolejka (może i nawet kilkugodzinna) do kasy. Dzięki biletom internetowym omijamy kolejkę, jednak oczywiście musimy zapłacić więcej. Bilety online często bardzo szybko się wyprzedają, czasem bywa tak że przez najbliższe kilka tygodni wprzód nie można na stronie znaleźć ani jednego wolnego terminu. Jeżeli chcecie kupić bilety online, planując wycieczkę do Watykanu i Muzeów, najlepiej już jakiś czas wcześniej zorientujcie się, jak wygląda sprawa z dostępnością.
Poniedziałek – Sobota: 8.00 do 19.00 (ostatnie wejście o 17.00)
Od 1 marca w piątki i soboty wydłużone godziny otwarcia do 20:00 (ostatnie wejście o 18.00)
W każdą ostatnią niedzielę miesiąca: 09:00 – 14:00 (ostatnie wejście o 12.30)
W dni świąteczne, takie jak Wielkanoc, Boże Narodzenie i inne święta kościelne Muzea Watykańskie są zamknięte.
Muzea Watykańskie mieszczą w sobie naprawdę potężną kolekcję. Jeśli planujecie się tutaj wybrać, przyjmijcie, że spędzicie tu dobrych kilka godzin, a najlepiej zaraz po wizycie zaplanujcie chwilę na regenerację, np. wizytę w restauracji.
Muzea Watykańskie są jednymi z najczęściej odwiedzanych na świecie, więc przygotujcie się, że może pojawić się tutaj spora liczba ludzi. Oczywiście pora wakacyjna będzie sprzyjać tłumom turystów.
Darmowa niedziela:
Wejście do Muzeów Watykańskich w ostatnią niedzielę miesiąca (oprócz tych, na które przypadają kościelne święta) jest bezpłatne. Jeżeli będziecie chcieli skorzystać z tej opcji, przygotujcie się także na spore kolejki do wejścia. W niedzielę Muzea są również otwarte krócej niż w pozostałe dni.
Spożywanie napojów i jedzenia:
W części Muzeów, gdzie znajdują się eksponaty zabronione jest wnoszenie, jak spożywanie napojów i jedzenia. Jednakże w Muzeum znajdują się miejsca, w których można się napić i posilić.
Zdjęcia:
W Muzeach Watykańskich dozwolone jest robienie zdjęć. Zakazane jest jednak robienie zdjęć z lampą błyskową. W Kaplicy Sykstyńskiej fotografowanie jest całkowicie zabronione.
Muzea Watykańskie dostosowały również swoją infrastrukturę dla rodzin z dziećmi. Znajdują się tam pokoje, w którym można przewinąć oraz nakarmić dziecko.
Rzeźba od której wszystko się zaczęło
Pomysł gromadzenia dzieł sztuki celem publicznego ich wystawiania zrodził się podobno w głowie papieża Juliusza II po tym, jak w 1506 roku na terenie winnicy na wzgórzu Eskwilin w Rzymie, niedaleko Bazyliki Santa Maria Maggiore, znaleziono w kawałkach starożytną rzeźbę Grupa Laokoona. Dzieło zostało stworzone w Grecji około II wieku p.n.e (lub jest jej wierną rzymską kopią z I w. n.e). Za namową Giuliano da Sangallo i Michała Anioła papież zakupił rzeźbę. Grupa Laokoona została poddana rekonstrukcji i zaprezentowana na publicznej wystawie.
Papież Juliusz II zakupił jeszcze jedno bardzo ważne dla Muzeów dzieło – rzeźbę Apollina, pochodząca najprawdopodobniej z II wieku, która ze względu na swoje umiejscowienie zaczęła być nazywana Apollinem Belwederskim.
Pałac Watykański – marmurowe posadzki i złote sufity
Podczas kolejnych pontyfikatów Zwierzchnicy Kościoła gromadzili znamienite dzieła, zlecali ozdabianie sal i pokoi freskami, rzeźbami, wyszukanymi elementami architektonicznymi. Swoją cegiełkę w wyglądzie Pałacu Watykańskiego dokładali najznamienitsi ówcześni artyści. Nadzwyczajnie zdobione sale, zapierające dech w piersiach malowidła, skąpane w złocie sklepienia, które dzisiaj możemy podziwiać, odwiedzając Muzea Watykańskie, niegdyś służyły jako papieskie apartamenty.
Oświecenie i otwarcie Muzeów dla publiczności
Możliwość publicznego odwiedzania muzeów rozpoczęła się w 1757 roku. Wpływ na to miała myśl oświeceniowa. Wtedy powstało muzeum we współczesnym tego słowa znaczeniu – otwarte dla publiczności, na którym spoczywa obwiązek zarówno ochrony zabytków, jaki propagowania wiedzy na temat sztuki.
Napoleon i „wycieczka” dzieł do Francji
Wiele eksponatów zostało z Muzeów Watykańskich zabrane w 1797 na mocy traktatu z Tolentino między Napoleonem a papieżem Piusem VI, nakazem którego gromadzone dzieła znajdujące się ówcześnie w Muzeum musiały w większości zostać przekazane Francji. Po klęsce Napoleona, dzięki staraniom dyplomatycznym udało się przywrócić do Watykanu prawie wszystkie dzieła.
Wirtuozeria piękna pod każdym kątem
Muzea Watykańskie to nie tylko eksponaty, ale także przykłady niesamowitej architektury, kunszt dotyczący estetyki, umiejscowienia, pogrupowania dzieł, tak aby były najlepiej zaprezentowane, co także dotyczy odpowiedniej gry światłem. Lokalizacja dzieł była podyktowana tym, aby światło znajdujące się w pomieszczeniu umożliwiło podziwianie ich piękna w pełnej krasie. W wielu pomieszczeniach starano się odtworzyć wygląd wnętrz, w jakich eksponowane w Muzeach antyczne rzeźby mogły się pierwotnie znajdować.
Grupa Laokoona, grecka rzeźba z I w p.n.e., lokalizacja: Pio-Clementino
Apollo Belwederski, rzeźba z II w. n. e., lokalizacja: Pio-Clementino
Tors Belwederski, lokalizacja: Pio-Clementino
Przemienienie, autorstwa Rafaela, lokalizacja: Pinakoteka
Złożenie do grobu, autorstwa Caravaggia, lokalizacja: Pinakoteka
Święty Hieoronim na pustyni, autorstwa Leonarda da Vinci, lokalizacja: Pinakoteka
Stworzenie Adama, autorstwa Michała Anioła, lokalizacja: Kaplica Sykstyńska
Sąd Ostateczny, autorstwa Michała Anioła, lokalizacja: Kaplica Sykstyńska
Szkoła Ateńska, autorstwa Rafaela, lokalizacja: Pokoje Rafaela
Pietà, autorstwa Vincenta Van Gogha, lokalizacja: Muzeum Sztuki Współczesnej
Tu zobaczycie słynne rzeźby, które zapoczątkowały pomysł stworzenia muzeum ¬– Grupę Laokoona, Tors Belwederski, Apollina Belwederskiego oraz inne antyczne dzieła. Rzeźby służyły jako inspiracja dla chociażby Michała Anioła, który uważnie studiował ukazaną na nich ludzką anatomię, aby później wykorzystać ją w swoich dziełach.
Wśród eksponatów znajdują się również sarkofagi, a podłogi zdobią mozaiki. Jest to najobszerniejsza ekspozycja w Muzeach Watykańskich, podzielona aż na 12 sal. Tę część Muzeów obejmuje również Galeria Arrasów, jak i Galeria Map.
Utworzenie galerii zlecił w 1580 roku papież Grzegorz XIII. Ściany 120-metrowego holu pokryte są malowanymi mapami Włoch, opartymi na rysunkach zakonnika i geografa Ignazio Danti. To aż 40 paneli ukazujących Półwysep Apeniński, stworzonych z dokładnością około 80 %. Znajdujące się na mapach detale, staranność ich wykonania robi ogromne wrażenie. W galerii znajdują się również ogólne mapy geograficzne ukazujące Włochy.
Nie zapomnijcie podnieść głowy do góry na pięknie, bogato zdobione sklepienie.
Pinakoteka to aż 18 pokoi wypełnionych cennymi dziełami sztuki. Rozpiętość czasowa pochodzenia eksponatów to od XII do XIX wieku. Tu znajdują się wymienione wcześniej obrazy mistrzów: Da Vinci, Rafaela, Caravaggia, a także dzieła Giotto, Reniego, czy Domenichina.
W tej części Muzeów znajduje się także Sala Sobieskiego, a w niej obraz Jana Matejki Jan Sobieski pod Wiedniem podarowany w 1883 roku papieżowi Leonowi XIII przez autora.
Kaplica swą nazwę zawdzięcza Papieżowi Sykstusowi IV, który zlecił jej wybudowanie. W Kaplicy Sykstyńskiej odbywa się wybór papieża, czyli konklawe.
W 1508 roku papież Juliusz II powierzył Michałowi Aniołowi zmianę dekoracji w kaplicy. Zdobiące sklepienie malowidła jego autorstwa opowiadają historię ludzkości od stworzenia świata, przez grzech pierworodny aż do biblijnego potopu, a także przedstawione są na nim postaci proroków. Najbardziej znanym fragmentem sklepienia jest niesprzecznie „Stworzenie Adama”. Michał Anioł namalował także znajdujący się w kaplicy fresk „Sąd Ostateczny”.
Ściany Kaplicy Sykstyńskiej zdobią również freski ze scenami ze Starego i Nowego Testamentu autorstwa innych wybitnych włoskich artystów tworzących w epoce Quattrocento. Freski zostały wykonane przez zespół malarzy złożony z m.in. Pietro Perugina, Sandro Botticellego, Domenico Ghirlandaio i Cosimo Rossellego w latach 1481-1482.
Muzeum Egipskie powstało w XIX wieku. Prezentowane są tutaj artefakty pochodzące ze starożytnego Egiptu, dzieła powstałe na terenie Rzymu, silnie inspirowane kulturą egipską, a także znaleziska z starożytnego Bliskiego Wschodu. W gablotach oglądać można między innymi papirusy, zmumifikowane zwierzęta czy odtworzoną Księgę Umarłych. Muzeum mieści się w dawnych apartamentach Piusa IV, których estetyka dekoracji i elementów architektonicznych przywodzi na myśl estetykę egipską.
Muzeum Etruskie, tak jak i Egipskie powstało w XIX wieku (oba założone były przez papieża Grzegorza XVI). Można tu podziwiać przedmioty należące kiedyś do dawnych plemion Etrusków, zamieszkujących do I wieku n.e. teren północnych Włoch.
Apartamenty Borgia to grupa pomieszczeń, w których mieszkał papież Aleksander VI (pochodzący z rodu Borgiów). Projekt udekorowania apartamentów powierzony został w XV wieku roku włoskiemu malarzowi Berdardinowi di Betto, znanemu jako Pinturicchio. Pinturicchio był wcześniej częścią zespołu tworzącego dekoracje w Kaplicy Sykstyńskiej.
Łącznie jest to 6 pokoi, bogato zdobionych malowidłami, gobelinami i złotem. Wśród tematyki ściennych i sufitowych fresków przeplatają się motywy chrześcijańskie, mitologiczne, inspiracje starożytnymi cywilizacjami – w tym rzymską i egipską. Na jednym z malowideł znajduje się pierwsze w nowożytnej historii przedstawienie rdzennych Amerykanów (odkrycie Ameryki przypadło na czas pontyfikatu Aleksandra VI).
W jednym z pomieszczeń – Pokoju Świętych jako modelka twarzy przedstawionej na obrazie św. Katarzyny najprawdopodobniej posłużyła córka Aleksandra VI – Lukrecja Borgia, a inspiracją do twarzy Madonny z Dzieciątkiem Jezus była kochanka papieża.
Stanze Watykańskie, czyli Pokoje Rafaela to grupa pomieszczeń w publicznej części Pałacu Watykańskiego, która również została włączona do Muzeów Watykańskich i udostępniona do publicznego odwiedzania. Pomieszczenia, które wchodzą w skład grupy to: to Sala di Costantino (Sala Konstantyna), Stanza di Eliodoro (Pokój Heliodora), Stanza della Segnatura (Pokój Sygnatury) i Stanza dell’Incendio del Borgo (Pokój ognia w Borgo).
Ozdobienie apartamentów zlecił Rafaelowi w 1508 roku papież Juliusz II (ten sam który zakupił Grupę Laokoona), w których sam chciał zamieszkać. Z powodu złej sławy, jaką owiał się jego poprzednik Aleksander VI, papież kategorycznie nie chciał zamieszkać w jego apartamentach, zamówił więc stworzenie dla siebie nowych. Malowidła zostały stworzone przez Rafaela oraz jego uczniów.
Najbardziej znanym dziełem znajdującym się w Stanze jest fresk Szkoła Ateńska mieszczący się w Pokoju Sygantury. Przedstawia on słynnych starożytnych filozofów. Jako twarze filozofów Rafael namalował twarze swoich „kolegów po fachu”, innych renesansowych artystów: Leonarda da Vinci jako Platona, Michała Anioła jak Heraklita, Donato Bramantego jako Euklidesa, a siebie samego jako Apellesa.
Liczy ponad 8 tysięcy eksponatów, kolekcja obejmuje okres od końca XIX wieku do początku XX wieku. Wystawione są tam dzieła miedzy innymi Vincentego Van Gogha, Salvadora Dali, Auguste Rodina, Francis Bacona, czy Henriego Matisse’a, któremu dzięki darowiźnie jego syna, poświęcona jest cała osobna sala.
Możecie tu obejrzeć powozy, jakimi poruszali się Zwierzchnicy Kościoła. Od tych zaprzęganych konno, po współczesne samochody, widząc historie i ewolucje transportu, w tym samochód, którym jechał Jan Paweł II podczas postrzału, jak i inne „papamobile” którymi poruszali się papieże. Najnowszych eksponatem jest samochód, który został sprezentowany papieżowi Franciszkowi w 2013 roku.
Eksponaty w Muzeum Etnologicznym są bardzo zróżnicowane: od prehistorycznych artefaktów sprzed dwóch milionów lat po dary ofiarowane obecnemu Papieżowi. Kolekcja obejmuje miedzy innymi pamiątki dawnych cywilizacji azjatyckich, muzułmańskich, rdzennych mieszkańców Ameryki, Australii i Oceanii.
Olbrzymia kolekcja prezentowana jest w rotacji, w celu ułatwienia ochrony oraz konserwacji eksponatów.
Kilka innych Muzeów, w których znajdziecie:
Museo Chiaramonti – ponad tysiąc antycznych rzeźb, freski, imponującą kolekcję rzymskich popiersi
Museo Gregoriano Profano – wiele antycznych dzieł – greckich oraz rzymskich, znaleziska z archeologicznych wykopalisk, starożytne elementy architektoniczne
Lapidario Cristiano – inskrypcje wczesnochrześcijańskie, epitafia, popiersia
Museo Pio Cristiano – sarkofagi z wyrzeźbionymi płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny biblijne, inskrypcje pochodzące z wczesnochrześcijańskich nagrobków
Kaplica św. Piotra Męczennika przepiękne freski autorstwa Giorgio Vasariego. Wewnątrz kaplicy, w oszklonej szafie na lewo od ołtarza znajdują się cenne relikwie Sancta Sanctorum, starożytnej kaplicy Pałacu Papieży na Lateranie.
I na koniec bardzo rozpoznawalny element Muzeum, ochoczo przez odwiedzających fotografowany, czyli Schody Bramante. Są to spiralne schody, zaprojektowane przez Giuseppe Momo w 1932 roku, znajdujące się przy wyjściu z trasy zwiedzania Muzeów.
Schody zaprojektowane przez Momo są stworzone na podobiznę schodów z 1505 roku, projektu Donato Bramantego. Oryginał umożliwiał wejście do Pałacu Belwederskiego papieża Innocentego VIII poprzez nieprzerwany ruch w obu kierunkach. Schody ozdobione zostały kolumnami w stylu doryckim. Klatka schodowa powstała z myślą ułatwienia papieżowi Juliuszowi II wejścia do jego prywatnej rezydencji w powozie, ponieważ chodzenie po schodach w ciężkich papieskich szatach było dla niego uciążliwe. XVI-wieczne Schody Bramante są zamknięte dla publiczności, obejrzenie ich jest możliwe tylko przy okazji specjalnych wycieczek.
Wersja Schodów Bramante z 1932 roku posiada wykonaną z metalu, ozdobną balustradę. Schody pną się spiralnie do góry, po środku zostawiając wolną przestrzeń. Schody oświetlane są przez szklany sufit ze zdobieniem.
Papierową Mapę Muzeów Watykańskich dostaniecie, będąc już na miejscu. W wersji elektronicznej znajdziecie ją bezpłatnie:
Opisane przeze mnie zbiory to tylko część ogromnej kolekcji składającej się na Muzea Watykańskie. Nie martwcie się, jeżeli nie wystarczy Wam czasu lub sił na zobaczenie wszystkich interesujących Was dzieł czy sal. Muzea Watykańskie, jak i Rzym to bez dwóch zdań miejsce, które warto odwiedzić więcej niż raz. Eksponaty w niektórych galeriach są wystawiane w rotacji więc nawet odwiedzając to samo Muzeum kolejny raz, możecie zastać zupełnie nowe eksponaty do podziwiania.
Wycieczka do Muzeów Watykańskich to świetny pomysł na spędzenie czasu podczas wakacji na campingu Village Fabulous znajdującego się na obrzeżach Rzymu. Więcej informacji o campingu oraz ofertę cenową znajdziecie tutaj.
Jeśli lubicie temat sztuki i kultury, zachęcamy do zerknięcia do naszego artykułu o Antonim Gaudim, w którym przybliżyliśmy ciekawostki biograficzne słynnego katalońskiego architekta. Polecamy także wpis o najciekawszych świętach i festiwalach w Europie, z którego dowiecie się, gdzie Włosi rozkładają ponad kilometrowy stół i co jednocześnie przy nim spożywają, a także dlaczego, zatrzymując się w połowie marca w Walencji, nie macie co liczyć na spokojny sen.
Aleksandra
